Cannabinoïden zijn chemische verbindingen die van nature voorkomen in de cannabisplant. Zij zijn deels verantwoordelijk voor de vele medische effecten die cannabis op het lichaam kan hebben.
Er zijn meer dan 100 cannabinoïden. Enkele van de bekendste zijn CBD (cannabidiol) en het psychoactieve THC (tetrahydrocannabidiol). Beide verbindingen komen in de cannabisplant alleen voor in “zure” vorm (CBD-A en THC-A).
Er is steeds meer belangstelling voor minder bekende cannabinoïden zoals cannabigerol (CBG) of cannabichroom (CBC). Naast cannabinoïden bevat de cannabisplant ook terpenen. Deze geven elke cannabissoort een eigen smaak, maar kunnen ook interageren met cannabinoïden.
Het volledige spectrum van mogelijke toepassingen van cannabinoïden is nog niet voldoende bestudeerd. In dit artikel hebben wij de huidige stand van het onderzoek naar de verschillende cannabinoïden geanalyseerd en een overzicht gegeven van de mogelijke werkingswijzen van de belangrijkste cannabinoïden.
De verschillende cannabinoïden: voorwoord
De 100 verschillende cannabinoïden in de cannabisplant hebben elk hun eigen kenmerken en potentiële werkingsmechanismen.
Cannabinoïden kunnen elkaar beïnvloeden en verschillende interacties ontwikkelen.
Wat is een cannabinoïde?
Cannabinoïden zijn chemische verbindingen. Zij werken in op de menselijke fysiologie via het endocannabinoïde systeem (ECS). Twee receptoren zijn hiervoor verantwoordelijk, namelijk CB1 (zenuwstelsel) en CB2 (immuunsysteem). Cannabinoïden werken verschillend op deze receptoren in om bepaalde gezondheidseffecten teweeg te brengen.
Het cannabisonderzoek staat nog in de kinderschoenen, vooral door de lange periode dat de cannabisplant illegaal was. Zelfs de grote farmaceutische bedrijven hebben nauwelijks geld geïnvesteerd in cannabisonderzoek (plantaardige bronnen kunnen immers niet worden gepatenteerd). Het staat wetenschappelijk buiten kijf dat cannabinoïden soms een zeer positief effect kunnen hebben op de gezondheid van een persoon.
Bovendien zijn de moleculaire structuren van de plant zo complex dat er vandaag de dag nog steeds nieuwe cannabinoïden worden ontdekt!
Wat is het entourage effect?
Artsen en onderzoekers zijn zeer geïnteresseerd in cannabis, omdat honderden organische verbindingen bij gebruik op elkaar inwerken. We leggen het je uit.
Het holistische effect van CBD of THC met andere cannabinoïden, terpenen of andere stoffen wordt het entourage-effect genoemd. Aangenomen wordt dat juist deze complexiteit een bijzonder doeltreffend effect op het menselijk lichaam kan hebben.
Nemen we het voorbeeld van een CBD-olie, dan is het zo dat hoe meer natuurlijke bestanddelen de olie heeft, hoe groter ook haar entourage-effect is. Dit type CBD-olie wordt volspectrumolie genoemd, of “volle olie”.
De voornaamste cannabinoïden
THC
Als je vers geoogste cannabis eet, word je niet high. Verrassend, toch? Wanneer cannabisplanten in hun ruwe staat worden geoogst, zijn er vrijwel geen cannabinoïden aanwezig, waaronder de beroemdste en beruchtste van allemaal: THC (tetrahydrocannabinol).
Levende cannabisplanten bevatten een grote hoeveelheid THC-A (tetrahydrocannabinoïnezuur). We zullen het zo hebben over het effect van THC-A.
Alleen door warmte en licht wordt THC-A omgezet in THC, waardoor de chemische structuur verandert.
Dit proces wordt decarboxylering genoemd. Na omzetting integreert THC zich perfect in onze CB-1 receptor van het endocannabinoïde systeem. Alleen dan kan THC het centrale zenuwstelsel beïnvloeden.
THC is natuurlijk vooral bekend om zijn bedwelmende en psychoactieve effecten. Recreatief gebruik van
THC is nog steeds illegaal in Frankrijk en in de meeste landen van de wereld. Maar THC kan veel meer dan roes veroorzaken. Het is veelbelovend gebleken bij de behandeling van ontstekingen. Als gevolg daarvan is medicinale cannabis nu in veel landen toegestaan en zal het tegen 2020 zeker ook in Frankrijk zijn toegestaan, met een recept. Medicinale cannabis wordt onder meer gebruikt voor de behandeling van de volgende ziekten en symptomen
Begeleidende chemotherapie
Multiple sclerose
Chronische pijn
Ontstekingen
Het syndroom van Gilles de la Tourette
Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit
THC-A
De precursor van THC is THC-A, een vrij grote driedimensionale molecule. THC-A is, in tegenstelling tot THC, niet psychoactief. Simpel gezegd, THC-A zal je niet high maken, omdat het gewoon te groot is voor onze CB-1 receptor. Om het te laten passen, moet de THC-A molecule eerst in omvang worden verkleind.
Dus THC-A is een inactieve chemische verbinding. Betekent dit dat THC-A totaal geen effect heeft? Zeker niet. Aangenomen wordt dat THC-A een aantal medische voordelen kan bieden:
Ontstekingsremmende eigenschappen – Uit een studie die in 2011 in het Biological and Pharmaceutical
Bulletin werd gepubliceerd, bleek dat THCA, samen met andere cannabinoïden, ontstekingsremmende eigenschappen heeft.
Antiproliferatieve eigenschappen – Een studie uit 2013 waarin celculturen in dieren werden geanalyseerd, concludeerde dat THCA de verspreiding van prostaatkankercellen kon voorkomen.
Neuroprotectieve eigenschappen – In een preklinisch onderzoek dat in 2012 werd gepubliceerd, concludeerden onderzoekers dat THCA kan helpen bij de bescherming tegen neurodegeneratieve ziekten.
Antiemetische eigenschappen (verhoogde eetlust en verminderde misselijkheid) – Een onderzoek uit 2013 door onderzoekers van de Universiteit van Guelph in Ontario toonde aan dat THCA en CBDA misselijkheid en braken bij ratten effectief verminderden. THCA is effectiever dan THC en CBD.
CBD
Cannabidiol of CBD is totaal verschillend van THC. CBD maakt je niet high, veroorzaakt geen psychoactieve effecten en heeft zeer weinig bijwerkingen. Voor het maken van CBD-oliën worden meestal zuivere hennepplanten gebruikt, die een zeer hoog CBD-gehalte hebben en een zeer laag THC-gehalte (maximaal: 0,2%). Daarom bevatten alle CBD-oliën in Frankrijk over het algemeen maximaal 0,2% THC, wat ook door onze analyses is bevestigd. Zelfs bij overmatige consumptie van CBD-olie kun je geen euforische effecten krijgen met zo’n lage hoeveelheid THC.
Veel studies schrijven CBD – net als andere cannabinoïden – pijnstillende, krampstillende en ontstekingsremmende effecten toe. CBD staat in wisselwerking met CB1- en CB2-receptoren in het hele lichaam en beïnvloedt het centrale zenuwstelsel en het immuunsysteem.
Het rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), waarin CBD werd beschreven als onschadelijk voor de gezondheid, was zeker een mijlpaal in het gebruik van CBD. Tot nu toe zijn er weinig tot geen bijwerkingen aangetoond.
Volgens studies van verschillende onderzoekers zou CBD kunnen helpen bij de behandeling van de volgende aandoeningen:
Verslaving en afhankelijkheid
Angststoornissen en posttraumatische stressoren
Artritis en artrose
Autisme
Depressie
Epilepsie
Huidziekten (bv. acne)
Kanker
Multiple sclerose
Ziekte van Parkinson
Verminderde eetlust
Schizofrenie
Slapeloosheid
Pijn (als gevolg van ontsteking)
CBD-A
CBD-A is, net als THC-A, de zure precursor van CBD. Net als CBD is CBD-A niet psychoactief. CBD-A zit in levende, rauwe cannabis. Het CBD-gehalte is hoger, vooral bij cannabisplanten en -rassen die zijn gekweekt voor een hoog CBD-gehalte. CBD-A is, net als THC-A, een inactieve chemische verbinding.
CBD-A wordt door warmte en licht omgezet in CBD (decarboxylering).
CBD-A kan worden geconsumeerd in sap met rauwe cannabis. CBD-A is ook te vinden in CBD-oliën,
CBD-crèmes en CBD-capsules. In onze laatste ronde laboratoriumtests werd in ongeveer de helft van de geteste CBD-oliën een meetbaar CBD-A-gehalte gevonden.
Net als THC-A, komt CBD-A niet overeen met onze CB-1 en CB-2 receptoren. Van CBD-A is echter bekend dat het een wisselwerking heeft met het endocannabinoïde systeem als remmer van het COX-2 enzym. Er wordt dus gedacht dat CBD-A ontstekingsremmend kan werken.
Van CBD-A wordt ook gedacht dat het de serotonine-producerende 5-HT receptor versterkt. CBD-A zou een van de belangrijkste factoren kunnen zijn waarom cannabis ook kan worden gebruikt tegen misselijkheid (anti-emetica).
CBDA wordt algemeen beschouwd als een belangrijk onderdeel van het medische spectrum van cannabis en de veelheid aan mogelijke therapeutische toepassingen:
In een studie van september 2008 werden de potentiële ontstekingsremmende eigenschappen van
CBDA onderzocht door selectieve remming van het COX-2 enzym.
Een studie uit september 2012 onderzocht CBDA als een potentieel middel tegen kanker.
De anti-emetische effecten van CBDA werden onderzocht in een studie uit februari 2013.
Een studie uit januari 2017 toonde aan dat CBDA mogelijk kan worden gebruikt om agressieve borstkanker te behandelen.
In vergelijking met cannabidiol bleek CBDA veel doeltreffender te zijn bij het remmen van emesis bij spitsmuizen en misselijkheid bij ratten en bij het versterken van de 5-HT 1A-receptoractivering. Daarom is CBDA veelbelovend als behandeling voor misselijkheid en braken, inclusief voorspellende misselijkheid, waarvoor momenteel geen specifieke therapie beschikbaar is.
CBN
Cannabinol (CBN) wordt beschouwd als een mild psychoactieve cannabinol, die bekend staat om zijn kalmerende eigenschappen. Wanneer THC wordt geoxideerd, wordt de THC tijdens het afbraakproces omgezet in CBN. Als gevolg daarvan bevatten oudere, op THC gebaseerde producten over het algemeen hogere gehalten aan CBN. Het kalmerende effect is een van de redenen waarom sommige gebruikers kiezen voor oudere THC-producten zoals CBN.
Aangenomen wordt dat het juist de combinatie van CBN en THC en terpenen is die een sedatief effect veroorzaakt. “Pure CBN is op zichzelf geen kalmerend middel,” zegt Dr. Ethan Russo, een vooraanstaand cannabisonderzoeker en neuroloog.
Het entourage-effect zou ook moeten blijken uit het feit dat het euforisch effect van THC kan worden versterkt door CBN.
De precieze effecten van deze cannabinoïde op het menselijk lichaam zijn nog niet volledig onderzocht.
Er zijn al enkele kleine wetenschappelijke studies geweest die wijzen op enkele farmacologische toepassingen.
Antibacterieel: CBN kan een antibacterieel middel zijn. CBN is met succes getest op stammen van
MRSA-bacteriën die resistent zijn tegen antibiotica.
Neuroprotectief: Een studie heeft met succes aangetoond dat CBN het begin van ALS vertraagt.
Eetlustbevorderend: Net als THC heeft CBN in dierproeven een eetlustbevorderend effect op ratten.
Ontstekingsremmend: Bij knaagdieren is ook een ontstekingsremmend effect van CBN bij reumatoïde artritis vastgesteld.
CBC (cannabichromen)
CBC heeft dezelfde oorsprong als THC en CBD; afgeleid van cannabigerolzuur (CBG-A).
Cannabisplanten produceren CBG-A, de precursor van THC-A, CBA-A en CBC-A (cannabichromenolzuur).
CBC is niet bedwelmend. Ook hier is de reden dezelfde als voor THC-A en CBD-A. Omdat de molecule niet overeenkomt met onze CB-1 receptoren.
CBC heeft echter enkele unieke voordelen. Het bindt aan andere receptoren, zoals de vanniloïde receptor 1 (TRPV1) en TRPA1. Beide receptoren worden in verband gebracht met de waarneming van pijn. BCC kan dus de receptoren activeren, waardoor anandamide, een endocannabinoïde, vrijkomt.
De effecten van CBC zijn in verschillende studies onderzocht; de belangrijkste effecten zijn:
Pijnstillend en ontstekingsremmend: dit effect van CBC is gevonden in verband met door collageen veroorzaakte osteoartritis. Het zou hetzelfde kunnen zijn in geval van overmatige vetproductie.
Stemmingsverandering: CBC heeft aantoonbaar een antidepressief effect, in overeenstemming met het entourage-effect.
THC-V (tetrahydrocannabivarine)
THC-V is alleen psychoactief bij zeer hoge doses, zoals CBN. THCV wordt gevormd door de combinatie van divarinoleenzuur en geranylfosfaat. Het resulterende THCV-zuur wordt gedecarboxyleerd om THCV te produceren.
THCV is qua moleculaire structuur vergelijkbaar met THC, maar het heeft een propylzijketen.
En dan zijn er nog de terpenen
Terpenen zijn eigenlijk helemaal geen cannabinoïden. Het zijn geurige oliën die cannabis zijn aromatische diversiteit geven. Toch vermoedt men dat het niet alleen om geuren gaat. In synergie met andere cannabinoïden kunnen terpenen het effect ervan versterken of verminderen.
Terpenen worden afgescheiden in dezelfde klieren die cannabinoïden produceren. Elke soort van de cannabisplant heeft een eigen aroma dat doet denken aan citrus, dennen, bloemen of hout. Elke terpeen wordt geassocieerd met individuele effecten. Van sommige wordt gezegd dat ze ontspanning en stressreductie bevorderen, van andere dat ze de geest en de zintuigen scherpen.
De ontwikkeling van terpenen wordt ook beïnvloed door interne en externe factoren zoals het klimaat, de bodem, de leeftijd van de plant en de tijd. Je kunt terpenen dus beschouwen als een soort wijn, waarvan de kwaliteit van jaar tot jaar sterk kan verschillen.
Er zijn minstens 20.000 terpenen en de cannabisplant bevat er meer dan 100, waarvan sommige alleen in cannabis worden aangetroffen. De bekendste terpenen zijn linalool, caryofylleen, pineen, humuleen, myrceen en limoneen.